Không phải tất cả các hồ đập đều có cấu trúc giống nhau, nhưng nhiều hồ đập lớn thường có các thành phần chính như đập chính, tràn chính và tràn sự cố để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc quản lý nước.
- Đập chính: Đây là phần chính của hồ đập, có nhiệm vụ giữ nước và tạo ra hồ chứa. Đập chính thường được xây dựng rất kiên cố để chịu được áp lực nước lớn.
- Tràn chính: Đây là hệ thống xả nước chính của hồ đập, được thiết kế để xả nước khi mực nước trong hồ đạt đến một mức nhất định. Tràn chính giúp điều tiết lượng nước trong hồ và ngăn ngừa nguy cơ vỡ đập.
- Tràn sự cố: Đây là hệ thống xả nước dự phòng, được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp khi tràn chính không đủ khả năng xả nước hoặc khi có nguy cơ vỡ đập. Tràn sự cố giúp giảm áp lực nước lên đập chính và bảo vệ an toàn cho công trình.
Link dưới giới thiệu vài một vài đập tràn chủ lực tại Việt Nam
pecc2.com/vn/an-toan-da-p-tra-n-xa-lu-van-de-cu-bai-hoc-moi.html
Hồ thủy điện Thác Bà có các loại đập tràn chính sau, Các hệ thống này giúp đảm bảo an toàn cho hồ đập và khu vực xung quanh, đặc biệt trong các tình huống mưa lớn hoặc lũ lụt (dangcongsan.vn/kinh-te/tap-doan-dien-luc-viet-nam-thong-tin-nong-ve-ho-thuy-dien-thac-ba-677458.html)
- Đập chính: Đây là đập đất đồng chất có lõi chống thấm bằng đất ít thấm, với chiều cao lớn nhất là 48m và chiều dài đỉnh đập là 657m
- Tràn xả lũ: Hệ thống này được thiết kế để xả lũ với khả năng xả lũ lớn nhất lên đến 3.650 m³/s
- Tràn sự cố: Trong trường hợp khẩn cấp, tràn sự cố sẽ được sử dụng để giảm áp lực nước lên đập chính và bảo vệ an toàn cho công trình
Một số hồ như hồ như hồ Phú Ninh còn có đến 5 - 6 cái đập phụ, đây một trong những hồ chứa nước lớn nhất ở miền Trung Việt Nam và có cấu trúc phức tạp với nhiều đập phụ:
- Đập chính: Đập đất nện lát đá bề mặt, cao 36m và dài 360m
- Đập phụ: Hồ Phú Ninh có 4 đập phụ
- Tràn xả lũ: Có 3 tràn xả lũ để điều tiết nước
- Tràn sự cố: Được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp
Ngoài ra, từ cách đây gần hơn 15 năm thì Ngân hàng Thế giới (WB) cũng đã hỗ trợ các địa phương trong việc xây dựng các kịch bản lũ lụt và phương án di dân. Các kịch bản này bao gồm:
- Lũ lớn nhất có khả năng xảy ra: Được tính toán dựa trên các dữ liệu lịch sử và mô hình khí tượng thủy văn.
- Lũ 100 năm xảy ra 1 lần: Đây là kịch bản lũ có xác suất xảy ra 1% mỗi năm.
- Lũ 50 năm xảy ra 1 lần: Đây là kịch bản lũ có xác suất xảy ra 2% mỗi năm.
Các kịch bản này giúp các địa phương chuẩn bị tốt hơn cho các tình huống khẩn cấp, đảm bảo an toàn cho người dân và giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt gây ra.
Do suất đầu tư có hạn, nên không có công trình nào được thiết kế để có thể chống chịu được mọi điều kiện thiên nhiên. Không có công trình nào có thể hoàn toàn miễn nhiễm với mọi điều kiện thiên nhiên, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Các công trình thủy lợi và hồ đập luôn phải đối mặt với một mức độ rủi ro nhất định.
Việc lập kế hoạch ứng phó và quản lý rủi ro là rất quan trọng. Các biện pháp như xây dựng các kịch bản lũ lụt, lập kế hoạch di dân, và nâng cao nhận thức cộng đồng về an toàn đập đều là những bước quan trọng để giảm thiểu thiệt hại. Ngoài ra, việc duy tu bảo dưỡng định kỳ và nâng cấp các công trình cũng giúp tăng cường khả năng chống chịu trước các điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Dân trong ngành thủy văn công trình có tính toán và cho rằng trận lũ vừa rồi rồi trên sông Chảy cả trên nghìn năm mới xảy ra một lần đấy cụ. Báo chí họ dùng từ "sinh tử", lý do là trận lũ vừa qua trên sông Chảy được xem là cực kỳ hiếm gặp, có thể lên đến hàng nghìn năm mới xảy ra một lần
Các hồ đập lớn như Thác Bà, Sơn La, Hòa Bình đều có các phương án ứng phó khi có sự cố, nhưng thực tế diễn ra thế nào khi thực hiện phương án thì luôn là một thách thức lớn. Khi mực nước hồ Thác Bà tiến dần đến mực nước gia cường, việc các hồ khác không mở cửa xả lũ có thể là do các tính toán chiến lược để giảm thiểu tác động tổng thể lên hệ thống sông Hồng và các khu vực hạ lưu
Việc không bơm nước ra sông Hồng từ trạm bơm Yên Sở cũng là một biện pháp để kiểm soát mực nước và giảm thiểu nguy cơ ngập lụt tại Hà Nội. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý nước và đảm bảo an toàn cho người dân.
Nếu phải thực hiện phương án phá đập, dù đã có kế hoạch di dân, tác động tâm lý đến người dân vẫn sẽ rất lớn, đặc biệt khi họ vừa trải qua cơn bão và đợt mưa lũ lịch sử. Đây là một tình huống cực kỳ căng thẳng và đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng.
Nguồn
soha.vn/tran-chien-sinh-tu-voi-con-lu-khung-khiep-ty-le-10000-nam-moi-xuat-hien-mot-lan-o-ho-thac-ba-198240916153354964.htm
vtcnews.vn/thoi-khac-can-nao-sinh-tu-tren-ho-thac-ba-trong-lu-du-chuyen-gio-moi-ke-ar896392.html
nongnghiep.vn/neu-xa-lu-dap-phu-ho-thac-ba-khoang-1000-ho-dan-se-anh-huong-truc-tiep-d399461.html
congly.vn/phut-sinh-tu-o-thuy-dien-thac-ba-449311.html
