Với đa số các đại biểu tán thành, chiều 18.6, Quốc hội đã thông qua luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), gồm 11 chương, 101 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2021.
Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) quy định về hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư; quản lý nhà nước, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Luật quy định 5 nguyên tắc quản lý đầu tư theo phương thức PPP, trong đó nhấn mạnh: Bảo đảm đầu tư công khai, minh bạch, bình đẳng, bền vững và hiệu quả; Bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người sử dụng và cộng đồng.
Trong 12 hành vi bị nghiêm cấm trong đầu tư theo phương thức PPP, luật nhấn mạnh: “Cấm quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP không phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; không xác định được nguồn vốn nhà nước trong dự án PPP đối với dự án có yêu cầu sử dụng vốn nhà nước; không đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Luật này; Không bảo đảm công bằng, minh bạch trong lựa chọn nhà đầu tư...”.
Về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP, Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỷ đồng trở lên; dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường; dự án sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên với quy mô từ 500 ha trở lên; Di dân tái định cư từ 20.000 người trở lên ở miền núi, từ 50.000 người trở lên ở vùng khác; Dự án đòi hỏi phải áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.
Các dự án không thuộc nhóm quy định trên, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư.
Về cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu, luật quy định: Khi doanh thu thực tế đạt cao hơn 125% mức doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chia sẻ với Nhà nước 50% phần chênh lệch giữa doanh thu thực tế và mức 125% doanh thu trong phương án tài chính.
Khi doanh thu thực tế đạt thấp hơn 75% mức doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP, Nhà nước chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP 50% phần chênh lệch giữa mức 75% doanh thu trong phương án tài chính và doanh thu thực tế.
Tuy nhiên điều quan trọng nhất với các dự án BT (Build Transfer) - luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) bỏ quy định về các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) ra khỏi luật vì các đại biểu Quốc Hội cho rằng các dự án BT vì không đúng bản chất hợp tác công tư (PPP).
Như vậy, Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư được Quốc hội thông qua quy định 7 loại hợp đồng thực hiện đầu tư theo phương thức PPP, gồm: Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT - Build Operate Transfer); Xây dựng - Chuyển giao - Kinh doanh (BTO - Build Transfer Operate); Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh (BOO - Build Own Operate); Kinh doanh - Quản lý (O&M - Operate & Manage); Xây dựng - Chuyển giao - Thuê dịch vụ (BTL - Build Transfer Lease); Xây dựng - Thuê dịch vụ - Chuyển giao (BLT - Build Lease Transfer); hỗn hợp - kết hợp nhiều loại hợp đồng.
Luật cũng quy định 5 nhóm lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, gồm: giao thông vận tải; lưới điện, nhà máy điện (trừ nhà máy thủy điện và các trường hợp Nhà nước độc quyền theo quy định của Luật Điện lực); thủy lợi; cung cấp nước sạch; thoát nước và xử lý nước thải; xử lý chất thải; y tế; giáo dục - đào tạo và hạ tầng công nghệ thông tin.
Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) quy định về hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư; quản lý nhà nước, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Luật quy định 5 nguyên tắc quản lý đầu tư theo phương thức PPP, trong đó nhấn mạnh: Bảo đảm đầu tư công khai, minh bạch, bình đẳng, bền vững và hiệu quả; Bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người sử dụng và cộng đồng.
Trong 12 hành vi bị nghiêm cấm trong đầu tư theo phương thức PPP, luật nhấn mạnh: “Cấm quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP không phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; không xác định được nguồn vốn nhà nước trong dự án PPP đối với dự án có yêu cầu sử dụng vốn nhà nước; không đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Luật này; Không bảo đảm công bằng, minh bạch trong lựa chọn nhà đầu tư...”.
Về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP, Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỷ đồng trở lên; dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường; dự án sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên với quy mô từ 500 ha trở lên; Di dân tái định cư từ 20.000 người trở lên ở miền núi, từ 50.000 người trở lên ở vùng khác; Dự án đòi hỏi phải áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.
Các dự án không thuộc nhóm quy định trên, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư.
Về cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu, luật quy định: Khi doanh thu thực tế đạt cao hơn 125% mức doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chia sẻ với Nhà nước 50% phần chênh lệch giữa doanh thu thực tế và mức 125% doanh thu trong phương án tài chính.
Khi doanh thu thực tế đạt thấp hơn 75% mức doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP, Nhà nước chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP 50% phần chênh lệch giữa mức 75% doanh thu trong phương án tài chính và doanh thu thực tế.
Tuy nhiên điều quan trọng nhất với các dự án BT (Build Transfer) - luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) bỏ quy định về các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) ra khỏi luật vì các đại biểu Quốc Hội cho rằng các dự án BT vì không đúng bản chất hợp tác công tư (PPP).
Như vậy, Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư được Quốc hội thông qua quy định 7 loại hợp đồng thực hiện đầu tư theo phương thức PPP, gồm: Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT - Build Operate Transfer); Xây dựng - Chuyển giao - Kinh doanh (BTO - Build Transfer Operate); Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh (BOO - Build Own Operate); Kinh doanh - Quản lý (O&M - Operate & Manage); Xây dựng - Chuyển giao - Thuê dịch vụ (BTL - Build Transfer Lease); Xây dựng - Thuê dịch vụ - Chuyển giao (BLT - Build Lease Transfer); hỗn hợp - kết hợp nhiều loại hợp đồng.
Luật cũng quy định 5 nhóm lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, gồm: giao thông vận tải; lưới điện, nhà máy điện (trừ nhà máy thủy điện và các trường hợp Nhà nước độc quyền theo quy định của Luật Điện lực); thủy lợi; cung cấp nước sạch; thoát nước và xử lý nước thải; xử lý chất thải; y tế; giáo dục - đào tạo và hạ tầng công nghệ thông tin.
